چكيده

فلسفه‌ی اساسي نماز اين است كه ما اين «خودپرستي»ها را كنار بگذاريم و همه‌ی وجودمان را تسليم خدا كنيم و از خود و هر چيز ديگري، رويمان را تنها به سوي «خدا» برگردانيم، نماز وسيله‌اي براي آن است كه انسان متواضعانه در برابر خداي متعال بايستد و بر آستان او سر بر خاك بگذارد و تسليم محض خدا شدن را تمرين كند. نماز میدان تمرين و سكوي پرشي است براي آن‌كه مي‌خواهد همه چيز خود و زندگي و مرگ خويش را براي خدا قرار دهد و تسليم او كند.
بنابراين سرّ آن‌كه تا اين حدّ به نماز اهمّيّت داده شده، اين است كه نماز بهترين وسيله‌اي است كه مي‌تواند هدف آفرينش، يعني رفع انانيّت و ايجاد روحيه‌ی بندگي را به منصه‌ی ظهور برساند.
این تحقیق را در پنج فصل تهیه و تدوین نموده‌ ابتدا فصل اول که شامل کلیّات می‌باشد و در آن به اهداف و پیشینة تحقیق پرداخته و در انتهای آن فرضیۀ تحقیق بیان گردیده است. در فصل دوم به مفهوم شناسی طهارت پرداخته و مراتب طهارت بیان گردیده و در ادامه به حکمت طهارت در آینه قرآن با تحقیق نسبتاَ مستدلی ادامه داده شده است. در فصل سوم به مقدمات طهارت در نماز پرداخته و آثار ایجاد شده از این طهارت مورد پژوهش قرار گرفته است سپس به انواع طهارت وضو و غسل از نگاه شریعتی – طریقتی و حقیقتی اهتمام ورزیده و تفاوت هرکدام بیان شده در سیر تحقیق چگونگی رسیدن به طهارت طریقتی را از گذر عرفان و سیر و سلوک مورد بحث قرار داده و از کلام بزرگان بهره گرفته شده است. در فصل چهارم اساس طهارت که حضور قلب است را بطور جداگانه و ویژه مورد کنکاش قرار داده و راه‌های رسیدن حضور قلب بر طبق آیات و روایات ارائه گشته است. در فصل پنجم الگوهای رفتاری امیرالمؤمنین علیعلیه السلام را مورد تحقیق قرار داده و اسطوره‌هایی از علماء و عرفا را که با نظر به طهارت باطنی به مقام فناء فی‌الله رسیده‌اند بیان داشته و در پایان نتیجه‌گیری قابل توجهی ارائه گردیده که انشاء الله مورد رضایت حضرت سبحان قرار گیرد.