مقام معظم رهبري، به تأييد و شهادتِ بسياري از بزرگان، از پيشروترين افراد در عرصه اخلاق بوده و از شخصيت مستحکمي برخوردار هستند. برخي از مواردي که مي تواند در شناخت برخي از فضائل و ابعاد اخلاقي، شخصيتي ايشان مفيد باشد، امور ذيل است:
1ـ ساده زيستي
بسياري از رهبران کشورها، برخورداري از تشريفات و زندگي مرفّه را از لوازم رهبري و قدرت خود مي دانند امّا اين قضيه در خصوص رهبران الهي، رنگي نداشته و با الگو گيري از شخصيت هاي ديني مانند حضرت علي (ع)، قدرت و اقتدار خويش را در همراهي و همرنگي با مردم دانسته و سعي بر آن دارند که به مانند توده مردم زندگي نمايند. اين قضيه در زندگي مقام معظّم رهبري نيز بسيار خودنمايي مي کند و بسياري از افراد مرتبط با ايشان، بر اين مدّعا، مُهر تأييد مي زنند. بي آلايشي و سادگي از افتخارات زندگي ايشان بوده است و آراستگي به زيور قناعت و سادگي و پيراسته بودن از رذايل طمع و حرص و تکبر، از بارزترين حالات روحي و رفتاري اوست. خاطرات بسياري در اين خصوص، از زندگي شخصي ايشان، نقل شده که همگي از عظمت روح و پيراستگي شخصيت والاي ايشان حکايت دارد.
2ـ حسن سلوک
حسن برخورد با ديگران فضيلتي است زيبنده همگان، امّا وقتي جلوه اي زيبا تر به خود مي گيرد که از سوي حاکمان، مورد عنايت قرار گرفته و قدرت و حاکميت، حجابي براي برخورد دوستانه با اطرافيان نگردد. از نحوه برخوردهاي مقام معظّم رهبري در موارد مختلف، اين گونه گزارش شده است که هرگز از حسنِ سلوک و معاشرت با نزديکان و دوستان روي بر نمي تابد و نسبت به زيردستان تکبر و در برابر زورمندان تواضع نشان نمي دهد. حجه الاسلام و المسلمين واعظ زاده خراساني مي گويد:
ايشان در ميان فاميل و دوستان و آشنايان و همدرسانشان به اخلاق نيکو، حسن سلوک و معاشرت خوب و برخورد ملايم، شهرت داشته و دارند تا اين حد که تقريبا بي نظير است.

3ـ تعبد و تقوا
تأدب به آداب شرع و تقيد به موازين تقوا و پرهيزگاري، عمل به وظايف الهي و شوق به نوافل و مستحبات و پرهيز از محرمات و رذايل اخلاقي، را نيز مي توان برترين صفات و حالات روحي و رفتاري ايشان برشمرد. و اين قضيه موجب شده که ايشان به عنوان انساني جذاب و با فضيلت که روحي عارفانه و مسلکي عابدانه دارد و گفتار و کردارش، مردمان را به خير و صلاح رهنمون مي سازد، شناخته شود. حضرت امام خميني (ره) در پيام انتصاب ايشان به امامت جمعه تهران فرمودند:
جناب عالي (آيه الله خامنه اي) که به حسن سابقه موصوف و در علم و عمل شايسته هستيد به امامت جمعه تهران منصوب مي باشيد. و
4ـ شيفتگي نسبت به قرآن
آيه الله خامنه اي، پرورش يافته مکتب قرآن و آشناي ديرين آن است، در روزگار خفقان و سياه رژيم طاغوت، که قرآن به مساجد و مجالس عزا محدود مي شد و قارياني جز کهنسالان نداشت، درس تفسيرش دلهاي غبارگرفته را صفا مي داد و اذهان تشنه شيفتگان را از شهد شيرين معارف قرآني، سيراب مي کرد و مأمني براي جوانان مسلمان و انقلابي بود. زماني که روشنفکر نمايان سرخورده، دريچه جان و خرد خويش را بر افقهاي «شرق و غرب» گشوده و حيات خويش را در آن جستجو مي کردند و «منورالفکرها» تلاوت قرآن را کهنه پرستي مي انگاشتند، او به قرآن دل داده و نظر مي دوخت و از گرماي اين خورشيد پر فروغ آرامش مي گرفت. در سال هاي پس از رهبري که انبوه مسائل و مشکلات فراغ بال را از ايشان مي گيرد، اهتمام به امر قرآن و بسط تعليم آن را سرلوحه کار خود قرار داده، تا آنجا که شخصا در محفل قاريان نشسته و دل سپاري به نواي وحي و ترنم ملکوتي قرآن رابه همگان مي¬آموزد.
5ـ عشق به اهل بيت (ع)
مقام معظّم رهبري پرورش يافته مکتب اهل بيت(ع) و از دلباختگان خاندان پاک پيامبر(ص) است که ضمن الگو گيري و رهپويي راه آنان، برپايي مراسم و حضور مستمرش در مراسم جشن و سوگواري اهل بيت(ع)، نشان از شدّت علاقه ايشان و اهتمام به احياي معارف آن ذوات مقدّسه دارد. در همين راستا ايشان که در کنار «مجمع التقريب بين المذاهب الاسلاميه»، «مجمع جهاني اهل بيت» عليهم السلام را تأسيس نمودند.

6ـ اهتمام به نماز
روزگاري که ابرهاي تيره ستم بر حقايق و معارف دين سايه افکنده بود، امواج خروشان ظلم و بي ديني جوانان را در کام سياه خود فرو مي برد و نماز نيز در نظر ظاهر بي رونق گشته و محراب مساجد خلوت شده بود؛ نماز جماعتش محفل عاشقان و جوانان تشنه دين گرديد و سخنان گهربارش آبشاري از معارف وحي را بر سينه تشنگان وادي حق جاري ساخت.
اکنون نيز که هدايت و رهبري مسلمانان را بر عهده دارند، براي گسترش فرهنگ نماز و شکوفا ساختن اين فريضه الهي از هيچ کوششي دريغ نورزيده و پرچمدار اين حرکت مي باشند، از برگزاري مجالس و سمينارهاي نماز حمايت و با ارائه رهنمودهاي حکيمانه و عارفانه، بر اهميت والاي آن تأکيد مي ورزند.
7ـ علاقه، باور و اعتماد به مردم
آن چه انقلاب اسلامي را از ساير انقلاب ها متمايز مي کند، اعتقاد و اعتماد بي نظير نسبت به مردم، به عنوان صاحبان اين انقلاب است. مقام معظّم رهبري به مانند امام خميني، جدا از مسأله رهبري، رابطه بسيار خوب و زيبايي با مردم دارند، به گونه اي که مي توان زندگي ايشان (حتّي در بعد شخصي) را آميخته از عشق به مردم مستضعف و متعهد دانست. اين شيفتگي و علاقه نه از سرِ استفاده ابزاري جهت پيشبرد اهداف سياسي، بلکه مطابق آموزه هاي دين اسلام، از روي اعتقاد به وظيفه خدمت به آنان صورت مي پذيرد.
اهتمام به توده مردم و به خصوص مردم مستضعف و کوخ نشين در دورترين نقاط کشور و هم نشيني در فضاي بي آلايش و آکنده از محبت و صميميتِ آنان، سرزدن بي مقدّمه و تشريفات به خانواده هاي شهدا نيز از برنامه هاي هميشگي ايشان است.
8ـ شجاعت
يکي از اوصاف بارز ايشان شجاعت است. در دوران مبارزه با نظام طاغوتي، به هيچ وجه از زندان، شکنجه، تهديد و تبعيد نترسيده و همواره در پيشاني صفِ مبارزه قرار داشت. پس از انقلاب نيز در جنگ تحميلي در خطّ مقدّم نبرد، حضور فعال و مداوم داشته و در مبارزه با توطئه هاي سازمان منافقين، بني صدر، پا پس نکشيده و به مانند امام خميني، همواره در صفِ مبارزه با آمريکا قرار داشته است.
ايشان در برابر توطئه ها، با اتّکا به شجاعت و اعتماد به نفس و اعتقاد به امدادهاي الهي و نيروهاي مردمي، نه تنها توطئه هايي مانند 18 تير و حوادث پس از انتخابات دهم رياست جمهوري را پشت سر گذاشت، و اهداف عالي نظام جمهوري اسلامي را به پيش برد و در عرصه انرژي هسته اي، کشور را به سوي پيشرفت سوق داده است. شجاعت و مردانگي، مبارزات پيگير و دليرانه، منطق نيرومند و استوار، صراحت لهجه و جسارت در خور تحسين در مقابل دشمنان، همچون سخنراني بي نظير در جلسه مجمع عمومي سازمان ملل متحد و نهراسيدن از ظالمان و ستمکاران، در عين خضوع و خشوع به بندگان صالح و خاصه مردم ايران، همه و همه را مي توان از خصايص وجودي ايشان برشمرد.
9ـ قانون مداري
ايشان، همواره ديگران را به مراعات قانون دعوت کرده و خود را نيز تابع قانون دانسته و اقدام بر عليه قانون شکنان در هر رتبه اي باشند را خواستار شده است. حجت الاسلام نيازي درباره تاكيد رهبري بر مراعات بدوت تبعيض قانون اين گونه نقل کرده اند:
يكي از مسئولان نظامي دستور تصرف مكاني را صادر كرده بود. گرچه حق با او بود، اما شيوه اقدام قانوني نبود. سازمان قضايي نيروهاي مسلح گزارش حادثه را تنظيم و خدمت مقام معظم رهبري ارسال كرد. ايشان در زير آن گزارش، مرقوم فرمودند: «با متخلف برخورد كنيد ولو پسر من باشد».

10. انتقاد پذيري
دختر 17 ساله‏اي از تهران، به نام زينب ـ ن، نامه‏اي به مقام معظم رهبري مي‏نويسد و در آن مي‏آورد: «روز قدس، مردي ـ در ميان خطبه‏هاي شما ـ بلند شد، مثل اينکه نامه‏اي داشت، ولي شما چقدر تلخ او را در انظار هزاران نفر شکستيد. مقام معظم رهبري براي روشن شدن ذهن آن نوجوان، چنين مي‏نويسد: «دختر عزيزم! از تذکّر شما خرسند و متشکرم و اميدوارم خداوند همه ما را ببخشد و از خطاهاي کوچک و بزرگ ما ـ که کم هم نيستند ـ در گذرد. من در باب آنچه شما يادآوري کرده‏ايد، هيچ دفاعي نمي‏کنم. گاهي گوينده از تلخي لحن خود به قدر شنونده آگاه نمي‏شود، در اين موارد همه بايد از خداوند متعال بخواهند که گوينده را متوجه و اصلاح کند و اگر ممکن شود به او تذکر دهند. توفيق شما را از خداوند متعال مسئلت مي‏نمايم».
مهندس مقدم (از اعضاي بيت ـ تهران)